Stronie Śląskie > zbocze Sowiej Kopy > skałki „Sowie Stopnie” > Goszów > osiedle Morawka > tama na rzece Morawka > Stronie Śląskie
GMINNY SZLAK PIESZY NR 1 „WOKÓŁ STRONIA ŚLĄSKIEGO”
1 dzień
2 h
7,3 km
Profil wysokościowy szlaku
MIEJSCA MIJANE NA SZLAKU:
1 Ulica Kościuszki – niegdyś wiejska ulica Strachocina, dziś główna ulica Stronia Śląskiego, z zachowaną zabudową z przełomu XIX/XX w. (małe kamienice, domy mieszkalne, hotele, restauracje). Dom nr 17, ul. Kościuszki – na fasadzie twarz mitycznego Hermesa – boga handlu i posłańca bogów, na bocznej ścianie budynku widoczna przedwojenna reklama w języku niemieckim (sprzedaż artykułów chemicznych). Dziś na parterze domu ma swą siedzibę PTTK/Oddział Stronie Śląskie. Dom nr 20, ul. Kościuszki – dawny hotel Preussischer Hof, należący przed 1945 r. do wnuka królewny Marianny Orańskiej (po 1945 r. działała w nim szkoła, obecnie budynek należy do samorządu i planuje się zaadoptowanie go na cele hotelarskie). Muzeum Minerałów, Kościuszki 40a – prywatna kolekcja skał i minerałów oraz sklep z biżuterią z kamieni półszlachetnych.
2 „Okrąglak” – charakterystyczny budynek na rogu ulic Kościuszki i Hutniczej to dawny Dom Kultury „Brylant” (dziś budynek pełni funkcje handlowe i usługowe).
3 Huta Szkła Kryształowego „Violetta” – zakład o ponad 150-letniej tradycji, który w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju Stronia Śląskiego. Bardzo ciekawy proces produkcji i zdobienia szkła kryształowego można poznać podczas wycieczki po hucie (zwiedzanie organizuje PTTK Oddział Stronie Śląskie, tel. 74 814 13 79), a kryształową pamiątkę zakupić w sklepie firmowym.
4 Centrum Edukacji, Turystyki i Kultury – idąc ulicą Ogrodową w kierunku Sowiej Kopy, po lewej stronie, w oddali, widzimy odrestaurowany budynek zabytkowego dworca kolejowego z 1897 r., w którym działa dziś gminne centrum kultury z informacją turystyczną.
5 Sowia Kopa (672 m) – szczyt w Górach Złotych, z licznymi skałkami i zboczami porośniętymi przez las bukowy, jedno z ulubionych miejsc spacerów mieszkańców Stronia Śląskiego.
6 Sowie Stopnie – punkt widokowy na zboczu Sowiej Kopy, ponad Goszowem, w górnej części urwiska skalnego, będącego pozostałością po dawnym kamieniołomie gnejsu. Piękny widok na Góry Bialskie (Łysiec 954 m) oraz Masyw Śnieżnika (Młyńsko 990 m i Śnieżnik 1425 m - najwyższy szczyt Sudetów Wschodnich po stronie polskiej).
7 Goszów – stara wieś rycerska z XIV w., której rozwój związany był z górnictwem i hutnictwa rud żelaza. W XIX/XX w. Goszów był popularnym letniskiem. Dziś ożywają dawne tradycje letniskowe. We wsi zachowane zabytkowe zagrody z XIX w. i XX w. oraz przydrożne kapliczki. Działa łowisko pstrąga „Raj Pstrąga”, łatwo wynająć pokój gościnny. 130 mieszkańców.
8 „Albrecht Marien Weg” – droga łącząca Stronie Śląskie ze wsią Młynowiec (20 mieszkańców). Powstała w XIX w. jako trasa widokowa prowadząca ze Stronia przez przełęcz Dział do Starego Gierałtowa. Korzystali z niej także turyści udający się do Puszczy Śnieżnej Białki. Do dziś jest to przyjemna trasa spacerowa (na odcinku Stronie Śląskie – Młynowiec jest to droga asfaltowa), wzdłuż której biegną także szlaki rowerowe w kierunku Gór Bialskich.
9 Osiedle Morawka – zbudowane w l. 1948 – 1952 jako miasteczko dla pracowników radzieckiej kopalni uranu w Kletnie. Po zakończeniu eksploatacji rud uranu, w 1953 r., na terenie osiedla utworzono jeden z największych w kraju ośrodków rehabilitacyjnych dla osób nerwowo chorych, w którym zapewniano opiekę nawet 1500 pacjentom. Dziś szpital mieści się w nowym budynku, a Morawka znów pełni funkcję osiedla mieszkaniowego.
10 Tama na rzece Morawka (wys. 16 m) – zbudowana w l. 1906-1908 (w tym samym czasie powstała tama na rzece Wilczka w Międzygórzu). Początkowo zbiornik był stale napełniony wodą. Obecnie jest to zbiornik suchy, napełniający się tylko podczas gwałtownych przyborów wód.
11 Kaplica św. Onufrego – wzniesiona w 1 poł. XVIII w., po 1945 r. popadła w ruinę, odbudowana w 2015 r. przez Gminę Stronie Śląskie. Kaplica należała do zespołu dworskiego, a jej fundatorem był Johann Olivier von Wallis. Jedno z podań głosi, że kaplicę wzniesiono, by zachęcić miejscową ludność do zaprzestania pogańskich obrzędów na górze Krzyżnik. Ponoć w XVIII w. kaplica była celem pielgrzymek, a do jej patrona modlono się o wstawiennictwo za szczęśliwe zamążpójście i płodność. Dziś kaplica jest miejscem świeckim, odbywają się tutaj koncerty i udzielane są śluby cywilne. Kaplicą opiekuje się Centrum Edukacji, Turystyki i Kultury.
12 Zespół dworski XVIII – XX w. – w XIX w. w północnej dawnej wsi Seitenberg (dziś część Stronia Śląskiego) miała swoją letnią rezydencję przedsiębiorcza właścicielka obszernych dóbr ziemskich na ziemi kłodzkiej – Wilhelmine Friederike Luise Charlotte Marianne z dynastii Oranje-Nassau (w Polsce znana jako Marianna Orańska), żona Albrechta von Hohenzollerna (herb rodu Oranje-Nassau zachował się do dziś na fasadzie budynku przy ul. Kościuszki 60). W zachowanym budynku dworu znajduje się dziś Urząd Miejski (w XIX w. dwór udostępniany był do zwiedzania). Sąsiednie okazałe zabudowania gospodarcze (wśród nich budynki mieszkalne przy ulicy Kościuszki 60 - dawny Hotel Nassauerhof i Kościuszki 58 - dawny browar), poewangelicki kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego (obecnie kaplica pogrzebowa) oraz park miejski tworzyły zespół dworski, stanowiący centrum administracyjne dóbr strońskich. Przy kościele znajduje się kolumna wotywna z 1672 r. fundacji sędziego Wolffa, z kręconym trzonem - jedyna tego rodzaju na ziemi kłodzkiej.
13 Kościół parafialny pw. Matki Bożej Królowej Polski i św. Maternusa - najcenniejszy zabytek architektury w Stroniu Śląskim, barokowa świątynia o bogatym wystroju położona na stromej skarpie powyżej ulicy Kościuszki. Wewnątrz rzeźby dłuta lądeckiego artysty Franza Thamma (1831-1902). Na przykościelnym cmentarzu znajduje się grób założyciela tutejszej huty szkła Franciszka Losky’ego i jego żony Teresy.
Szlak tworzy pętlę więc spacer można rozpocząć w dowolnym miejscu. Proponujemy wyruszyć spod Biblioteki Miejskiej przy ul. Kościuszki i skierować się przez most na rz. Białej Lądeckiej na ul. Hutniczą, a następnie na ul. Ogrodową w kierunku ogródków działkowych „Pod Świerkiem”. Przed ogródkami działkowymi skręcamy w prawo na leśną ścieżkę i wędrujemy zboczem Sowiej Kopy (ładne widoki na Stronie Śląskie i otaczające je góry) do „Sowich Stopni” (punkt widokowy na Śnieżnik). Schodzimy do drogi asfaltowej (Stronie Śląskie – Bielice) i przekraczamy rz. Białą Lądecką. Jesteśmy na terenie wsi Goszów. Dochodzimy do dużej łąki (ładne widoki), przez którą wiedzie nas polna droga w kierunku drogi asfaltowej Stronie Śląskie – Młynowiec. Za łąką skręcamy w prawo na drogę asfaltową w kierunku Stronia Śląskiego. Dochodzimy do osiedla Morawka i skręcamy w lewo w ul. Akacjową, którą dochodzimy do ul. Kościuszki. Przechodzimy przez park i mostek nad rzeką Morawką i dochodzimy do drogi asfaltowej, mijając tamę po lewej stronie (zamiast wchodzić do parku, można też przejść przez tamę). Kierujemy się w prawo i ul. Sportową powracamy do centrum Stronia Śląskiego. Mijamy Urząd Miejski, kontynuujemy wzdłuż ul. Kościuszki, skręcamy w lewo w ul. Szkolną, a następnie w prawo w ul. Kościelną, mijając po prawej kościół parafialny. Ulicą Kościelną powracamy do ul. Kościuszki i punktu startu. Na szlaku przygotowano ławostoły oraz tablice informacyjne.
